وصیتنامه یا وصیتنامه تملیکی یک سند حقوقی است که توسط یک فرد (واصی) تهیه میشود تا در صورت فوت او، تعیین کند که چگونه اموال و داراییهای خود پس از مرگش تقسیم شوند و همچنین تعیین کند که کسانی که میخواهد به آنها چیزی اهدا کند یا مشغول وظایف خاصی کند.
ماده 826 از قانون مدنی، به واضحیت تعریف وصیت تملیکی را در قانون تعریف میکند. بر اساس این تعریف، وصیت تملیکی به معنای انتقال عین یا منفعتی از مال یک شخص به دیگری برای زمان بعد از فوت شخص انتقال دهنده است. به عبارت دیگر، شخصی که وصیت تملیکی انجام میدهد، داراییهای خود را برای زمانی پس از مرگش به دیگری واگذار میکند.
در صورتی که شخص به موجب وصیتنامه عین یا منفعتی از اموالش را به دیگری تملیک کند، این تملیک معتبر و اجرایی خواهد بود و باید به موجب قوانین مربوطه و مقررات حقوقی کشور مورد اجرا قرار گیرد. این به معنای انتقال مالکیت یا حقوق از فردی به فرد دیگر است و ممکن است شرایط خاصی برای این تملیک در وصیتنامه تعیین شده باشد.
انواع روش های نوشتن وصیت نامه تملیکی
- وصیتنامه تملیکی در ایران میتواند به صورت خودنوشت تنظیم شود، اما باید مقررات حقوقی مربوط به آن را رعایت کرده و اطمینان حاصل کرد که سند به درستی تهیه شده است. در ادامه، مراحلی که باید در نوشتن وصیتنامه تملیکی در ایران دنبال کنید را توضیح میدهم:
- تعیین تکلیف: مشخص کنید که چه اموالی را میخواهید به چه کسانی اهدا یا تملیک کنید. تعیین کنید که این اهدایی باید بعد از فوت شما انجام شود.
- شناسایی موصی: نام و مشخصات شما (موصی) را به دقت و با خط خودتان نوشته شود. اطلاعات شما باید دقیق و کامل باشد، از جمله نام، نام خانوادگی، شماره شناسنامه و شماره ملی (کد ملی) شما.
- شناسایی وراث: باید نام و مشخصات دقیق وراث (کسانی که میخواهید به آنها اموال خود را واگذار کنید) را ذکر کنید. اگر ممکن است وراث بیشتری وجود داشته باشند، آنها را نیز فهرست کنید.
- تاریخ: تاریخ دقیق تنظیم وصیتنامه را درج کنید، شامل روز، ماه و سال.
- امضا: وصیتنامه باید با امضای خودتان تکمیل شود. امضای شما باید به صورت خودنوشت و معتبر باشد.
- شاهدان: اگر ممکن است نیاز به داشتن شاهدان داشته باشید، شاهدان باید شهود کنند که شما وصیتنامه را به طور آگاهانه و با اراده خود نوشتهاید. شاهدان باید نام و مشخصات خود را نیز درج کنند.
- ثبت وصیتنامه: در ایران، وصیتنامههای تملیکی باید به دفترخانههای اسناد رسمی (اداره ثبت اسناد و املاک) ثبت شوند. این ثبت به عنوان اطمینان از اجرای صحیح وصیتنامه لازم است. شما باید به همراه شاهدان به دفترخانه مربوطه مراجعه کرده و وصیتنامه را ثبت کنید.
- تصدیقها: ممکن است نیاز به تصدیقهای اضافی از سوی مقامات حقوقی داشته باشید، از جمله تصدیقی از سمت پزشک در مورد صلاحیت شما برای تنظیم وصیتنامه (اگر وضعیت سلامتی شما ضعیف باشد).
- مشورت حقوقی: به علت پیچیدگی مسائل حقوقی، بهترین راه برای تهیه و اجرای وصیتنامه تملیکی در ایران این است که با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت کنید. آنها میتوانند شما را راهنمایی کنند و به شما کمک کنند تا وصیتنامهتان به درستی تهیه و اجرا شود.
- وصیتنامه تملیکی سری به صورتی است که شما یا موصی به طور مستقیم آن را به خط خود نوشته و امضا میکنید. این نوع وصیتنامه معمولاً برای مواقعی که شخص قادر به صحبت کردن نیست مثل وضعیتهای بحرانی یا بیماریهای جدی تنظیم میشود. در ایران، برای وصیتنامه تملیکی سری نیاز به رعایت مقررات و مراحل خاصی دارید. در زیر مراحلی که باید در نوشتن و اجرای وصیتنامه تملیکی سری در ایران دنبال کنید را آوردهایم:
- نوشتن وصیتنامه: وصیتنامه را با دقت و به خط خود یا با خط یک فرد دیگر (در صورت عدم قابلیت نوشتن) تهیه کنید. در وصیتنامه باید تمام مشخصات شما و وراث (کسانی که میخواهید به آنها اموالتان را واگذار کنید) را به دقت ذکر کنید. همچنین تعیین کنید که چه اموالی به چه کسانی اهدا یا تملیک میشوند.
- تصدیق از مسئول دفتر اسناد رسمی: در صورتی که فرد قادر به صحبت کردن نباشد، وصیتنامه تملیکی سری حتماً باید توسط شخص موصی یا فرد دیگر (در صورت عدم توانایی موصی) به خط نوشته شود و در حضور مسئول دفتر اسناد رسمی ذکر کرده شود. مسئول دفتر اسناد رسمی معمولاً تصدیقها را انجام میدهد تا اعتبار وصیتنامه تضمین شود.
- تایید در اداره ثبت: وصیتنامه تملیکی سری باید در اداره ثبت محل اقامت شما یا محلهای دیگری که در آیین نامه وزارت دادگستری تعیین شده است، به امانت سپرده شود. این مرحله نیز برای اعتبار و اجرای صحیح وصیتنامه لازم است.
- مشورت حقوقی: به علت پیچیدگی مسائل حقوقی، برای تهیه و اجرای وصیتنامه تملیکی سری در ایران، بهتر است با یک وکیل یا مشاور حقوقی مشورت کنید تا مطمئن شوید که تمامی مقررات حقوقی رعایت شده و وصیتنامه به درستی تهیه و اجرا میشود.
- مورد دیگرنوشتن وصیت نامه تملیکی به صورت رسمی که به صورت زیر تهیه و تنظیم میشود:
- مراجعه به دفتر اسناد رسمی: به کمک مدارک هویتی شخصی خود و با حضور در یکی از دفاتر اسناد رسمی (اداره ثبت اسناد و املاک) محل اقامتتان، مراجعه کنید. در اینجا شما با مامور صلاحیت دار که معمولاً تحت نظر وزارت دادگستری فعالیت میکند، مواجه میشوید.
- تنظیم وصیتنامه: در مراجعه به دفتر اسناد رسمی، به کمک مامور صلاحیت دار و با در دست داشتن مدارک هویتی خود، وصیتنامه تملیکی را تنظیم کنید. شما باید به دقت مشخصات خود و مشخصات وراث (کسانی که میخواهید به آنها اموالتان را واگذار کنید) را به مامور اعلام کنید. همچنین تعیین کنید که چه اموالی به چه کسانی اهدا یا تملیک میشوند.
- تایید وصیتنامه: مامور صلاحیت دار مسئول تایید وصیتنامه است. وی باید صحت عقل و اختیار شما را بررسی کند و وصیتنامه را تایید کند.
- امضا و مهر زیر وصیتنامه: پس از تایید وصیتنامه، شما باید آن را امضا کرده و مهر خود را زیر وصیتنامه بگذارید. اگر قوانین محلی اجازه مهرگذاری دارد، ممکن است همچنین مهر نیز بر روی وصیتنامه بخورید.
- ثبت در اداره ثبت: وصیتنامه تملیکی رسمی باید به عنوان سند رسمی در اداره ثبت محل اقامت شما ثبت شود. این مرحله ضمانت اعتبار و اجرای صحیح وصیتنامه است.
- تصدیقها و تایید اداری: معمولاً اداره ثبت نیاز به تصدیقها و تاییدهای اداری مختلف دارد. این مراحل را با توجه به مقررات محلی اداره ثبت خود انجام دهید.