منظور از تفهیم اتهام چیست؟
اصول حقوق بشر و قانون اساسی در بسیاری از کشورها تعهد به حفظ حقوق و آزادیهای افراد دارند. در ادامه، تفسیری کلیتر در مورد مفاهیم اصلی ارائه میشود:
- حقوق اساسی: این حقوق اصلی که در قوانین اساسی یا دستورات اساسی یک کشور تعهد شدهاند، از جمله حقوق مهم مردم میباشند. این حقوق میتوانند شامل حقوق مدنی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی باشند.
- اصل بیگناهی: اصل بیگناهی به معنای عدم مجازات افراد بدون داشتن شواهد و مدارک معتبر است. این اصل به این معنی است که فرد تا زمانی که اثبات گناهآوری او مستند نشده باشد، به عنوان بیگناه معتبر محسوب میشود.
- اعلام اتهام: اعلام اتهام به متهم به منظور ایجاد شفافیت و فرصت برای متهم برای مدافعت و مقابله با اتهامها است. این اصل به معنی اطلاعرسانی به متهم در مورد اتهامات و ادعاهای مطرح شده میباشد.
- ضمانت اجرا: این اصل به معنی اطمینان از اجرای قانونی و عادلانه فرآیند قانونی برای متهم میباشد. ضمانت اجرا شامل حقوق مثل حق به وکیل، حق به دادگاه منصفانه، و حق به دفاع مناسب میشود.
- حقوق متهم: متهمان حقوق خاصی دارند، از جمله حق به سکوت، حق به عدم انفعال دوباره (برای جرمی که قبلاً به آن مجازات شده است)، و حق به تفسیر مناسبی از قوانین.
مطابق با اصول حقوق بشر و قانون اساسی، همه افراد باید به این حقوق اساسی دسترسی داشته باشند و از آنها بهرهمند شوند. تضمین اصول مذکور در حفاظت از حقوق افراد و ایجاد تعادل میان حقوق متهمان و منافع جامعه در روند اجرای عدالت کیفری بسیار مهم است.
معنی تفهیم اتهام چیست؟
در مرحله تفهیم اتهام، متهم به وضوح با اتهامی که به او وارد شده است و دلایلی که این اتهام را ثابت میکنند، آشنا میشود. این اطلاعات به متهم اجازه میدهند که درک کند چه مسائلی به وی نسبت داده شده و چگونه میتواند برای دفاع از خودش آماده شود.
زمان تفهیم اتهام معمولاً در مراحل اولیه تحقیقات جرمی اتفاق میافتد، تا متهم به سرعت آگاه شود که چه اتهامی به وی وارد شده است. این اقدام از جانب بازپرس یا دادیار انجام میشود تا حقوق متهم حفظ شود و او بتواند بهترین دفاع ممکن را ارائه دهد.
همچنین، تفهیم اتهام میتواند ارتباط مستقیمی با تخفیف مجازات داشته باشد. زمانی که متهم به وضوح تفهیم اتهام شده و دلایل اتهام به او اعلام شده باشد، او میتواند تصمیم بگیرد که چگونه در دادگاه دفاع کند یا به توافقی با دستگاه قضائی برسد. اگر متهم بازپرس یا دادیار راضی به همکاری و توافق باشد و اطلاعاتی ارائه دهد که به حل پرونده کمک کند، ممکن است دادگاه در نظر داشته باشد که تخفیفی در مجازات وی اعمال کند.
بنابراین، تفهیم اتهام از اهمیت زیادی برخوردار است و میتواند به تضمین عدالت در فرآیند قضایی کمک کند.
زمان تفهیم اتهام
تفهیم اتهام در آیین دادرسی کیفری به معنای توضیح دادن جزئیات جرم به متهم است و این اقدام معمولاً در مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا انجام میشود. در این مرحله:
- رسیدگی به جرم: دادیار یا بازپرس وظیفه دارند که به رسیدگی و تحقیق درباره جرم مشکوک به آنها بپردازند. آنها برای کشف جرم و بررسی دلایل آن اقدام میکنند.
- صدور کیفرخواست: در صورتی که پس از تحقیقات مقدماتی دادیار یا بازپرس به این نتیجه برسند که ادله کافی برای تعقیب و اقامه اتهام وجود دارد، یک کیفرخواست (یا اتهام) صادر میشود. این کیفرخواست حاوی جزئیات جرم و دلایل آن است.
- اعمال تفهیم اتهام: در مرحله تحقیقات مقدماتی و پیش از بازجویی از متهم، دادیار یا بازپرس باید اقدام به تفهیم اتهام به متهم کنند. این اقدام شامل توضیح و اطلاعرسانی به متهم در مورد جزئیات اتهام و دلایلی که این اتهام را ثابت میکنند میشود.
- حفظ حقوق متهم: هنگام تفهیم اتهام به متهم، مسئول تحقیق باید به وی تذکر دهد که حرفهای او ثبت میشوند و از اظهارات او در آینده ممکن است در دادگاه استفاده شود. به متهم توجه به اظهارات خود و مراقبت از اطلاعاتی که ارائه میدهد توصیه میشود.
به عبارت دیگر، زمان تفهیم اتهام در مرحله تحقیقات مقدماتی و پیش از بازجویی از متهم قرار دارد. این اقدام اهمیت دارد تا متهم به طور کامل از اتهامات مطرح شده و دلایل آنها آگاه شود و حقوق اساسی او در فرآیند قضایی حفظ شود.
